"Gloria" Vivaldiego

Gość

Taka koncentryczna budowa jest jeszcze bardziej czytelna w motecie "Jesu meine Freude" Bacha:

Manzi

Sasanka

Świetnie, że na naszym forum są osoby o tak rozległej wiedzy muzykologicznej - i , że podejmują wysiłek przekazania jej tej mniej zorientowanej grupie forumowiczów Rolling Eyes

To naprawdę szalenie ciekawe - serdeczne dzięki! Applause

Manzi

No to żeby ewentualnym muzykologom nie przewróciło się w miejscu honorowym - kilka „antyreflekcji”.

1. Chiasmus
Bardzo ładnie, że Vivaldiemu zechciało się pobawić w symetrię. Gratulujemy. Bardzo ładnie, że i matematyk Bach lubił szermierkę symetrią. Tylko CO z TEGO? Czy nagle zaczęliśmy uwielbić Glorię jeszcze bardziej? Czy motet Jesu, meine Freude kochamy mocniej, niż Komm, Jesu, komm? Tak bym podejrzewał, że nie. A gdyby ktoś światły podpowiedział nagle naszemu rodzimemu Händlowi, by swoje oratoria tak przemyślnie skonstruował, że ich symetria wytrąciłaby nam szczęki z zawiasów, a sprzedaż płyt zwaliłaby soundtrack Mamma Mia z czołówki, to czy wtedy przed naszym oratoriomenem zaczniemy się w uwielbieniu tarzać po ziemi i umieścimy go w naszych prywatnych rankingach jednak przed Dodą?

2. Symbolika liczb
Nasz kochany Bach igrał z liczbami. Do dziś wiele jego liczbowych przesłań liczbowych pozostaje zagadką, a te które są mniej więcej jednoznaczne, nie pozwalają nam po ich uświadomieniu sobie, by nas odetkało po raczej krótkim czasie. Kiedyś sam spróbowałem pobawić się w odszukanie kilku liczbowych zależności. Wyszło na to, że Pasji wg św. Mateusza zdecydowanie za dużo jest liczby 11. Dla mniej wtajemniczonych - liczba 11 to symbol…. yyyy… Judasza. Dwunastu apostołów pomniejszonego o jednego. No i nagle spiętrzyło się a to 11 wejść chóru, a to 11 taktów jednego fragmentu, a to 11 nut na przestrzeni utworu. No dobrze, byłem sobie całkiem z siebie dumny, kiedy na prywatny użytek mogłem Matthäuspassion nazwać na chwilę Judaspassion, bo przypadkiem taka natrętność liczby 11 to raczej chyba sobie nie była. Tylko CO Z TEGO? Czy Pasja zyskała dla mnie jakiś dodatkowy wymiar? Nie. Czy jej muzyka zaczęła mnie gombrowiczowsko przewiercać mniej lub bardziej? Nie. Jeśli jest się świadomym takich a nie innych faktów, lub ich nagięć, jest się tylko świadomym. Nic więcej.

3. Figury retoryczne.
Ma się niekiedy wrażenie, że już na samym wypowiedzeniem tego passus niektórzy wywracają oczami jakby ujrzeli najjaśniejszego szatana, a muzyka… phi… jest nieważna… Ale retoryka, panie, retoryka to już jest klucz do mądrości, prawdziwy wytrych, za pomocą którego otworzy się mózgi wiernych. I niewiernych też przy okazji.
Mały przykład. Przed laty dostąpiłem zaszczytu dotknięcia oryginału pięknej pracy magisterskiej traktującej o retoryce pewnego znanego arcydzieła muzyki. Celowo nie podam tu ani tego, jakiego to utworu dotyczyło, ani nazwiska autora, ani też uczelni, na której odbyła się obrona i prosiłbym na wszelki wypadek, by tego ode mnie nie wyciągać. Podczas lektury naśmiałem się zdrowo, czytając w jaki to sprytny sposób biedny autor, bazujący chyba tylko na polskich źródłach, albo może i nawet zagramanicznych, tyle że mocno nieaktualnych, dopasował na potrzeby swojej ideologii retorykę do rzeczywistości. W istocie znane mi były wtedy fakty, których proza w zupełnie innym świetle stawiała zarówno cały utwór, jak i jego poszczególne części, dopasowanie zaś do nich retoryki zakrawało na kpinę.
Nie to było jednak najważniejsze. W aneksie znajdowała się próbka analizy jednej arii, a celem miało być wykazanie nagromadzenia figur retorycznych w tym jednym „numerze”. Fragment nut był więc upstrzony różnymi kolorami, różnymi szlaczkami, krzyżykami, falkami obrazującymi bezkres występowania tych nieszczęsnych figur. Mimo tego, że znałem ów fragment na pamięć, sam nie wiedziałem, czy bardziej jawił mi się on, jak zafajdana ozdóbkami eklektyczna fasada kamienicy z okresu Gründerzeit, czy też może jednak szwejkowska tablica do badania wzroku daltonistów. Przez krótki moment przeleciało mi: ”jakim to ja świństwem się dotychczas zachwycałem, błeeeee”. Na szczęście to tylko chwila…
I znów refleksja - PO CO? Czy komuś się chciało zdać pracę magisterską na poziomie wyższym niż sama muzyka, czy ewentualnie ktoś chciał być wyjątkowo złośliwy i na zawsze zepsuć mi ten utwór? Nie zepsuł, ale ilekroć słyszę tę arię, tyle razy przeszywa mnie bolesna skarga kompozytora „Czy ja to aby na pewno to napisałem?”

Gość

Manzi

Gość

Okolicznościowy artykuł, wymuszony koniecznością uczestnictwa w sesji naukowej Wink

Jeśli już zajmuję się muzyką od strony teoretycznej, głównym przedmiotem moich rozważań jest muzyka XX wieku, więc ten tekst o Dufayu to raczej "skok w bok".

Dwanaście lat temu, zajmowałem się dość podobnym zagadnieniem, związanym z popularną na naszym podwórku teorią węgierskiego muzykologa Erno Lendvaia, dotyczącą istnienia zasady "złotego cięcia" w muzyce Beli Bartóka. Większość tych tez poddałem krytyce w artykule:

[link widoczny dla zalogowanych]

Jeśli zmobilizujesz się do lektury Wink

, poznasz jeszcze inne argumenty uderzające w takie suche teoretyzowanie, bez uwzględnienia słuchowej weryfikacji tez, wykoncypowanych na podstawie analizy partytury.

Manzi